BASA
210 L. Salbego E' abbastanza evidente, a questo punto, il carattere cui Ago– stino mira nella puntualizzazione del concetto di essentia: l'assoluta immutabilità e permanenza dell'essere in se stesso. Va da sé quindi che, una volta riconosciuti al concetto di essentia dei caratteri corne quelli appena accennati, esso non puo più, a rigore, venire usato in rapporto alle creature, ma deve essere riferito solo a Dio. Di fatto, Agostino ricorre al termine riferendolo, generalmente, a Dio. Sem– pre nel De Trinitate si legge: Illa summa essentia, ubi nec oritur, nec moritur aliquid, nec incipit esse, nec desinit 12 . Ed ancora: Quapropter substantia vel si melius dicitur, essentia Dei, ( ... ) quandoquidem nullo modo mutabilis est, nullo modo potest per semetipsam esse visibilis 13 . Visibilis autem quidquam non est, quod non sit mutabile 14 . E nel IV libro: Omnino enim Dei essentia, qua est, nihil mutabile habet, nec in aeternitate, nec in veritate, nec in voluntate; quia aeterna ibi est veritas, aeterna charitas; et vera ibi est charitas, vera aeternitas; et chara ibi est aeternitas, chara veritas 15 . Infine, di Dio summa essentia nel libro XV Agostino dice: Si quid relative, id est ad aliquid quod ipse non est, etiam ex tempore dicitur (... ) nihil ei accidere quo mutetur sed omnino ipsum in natura vel essentia sua immutabilem permanere 16 ; e, sempre nello stesso libro, poco più oltre: In illa summa et incommutabili essentia quod est Deus. Dunque, solo Dio è, in senso proprio essentia; le aitre essentiae, rispetto a Dio, sono piuttosto delle substantiae: Res ergo mutabiles neque simplices proprie dicuntur substantiae; esse infatti sono delle realtà che fanno da soggetto a degli attributi, Deus autem, si subsistit ut substantia proprie dici possit, inest in eo aliquid tanquam in subiecto, et non est simplex, cui hoc sit esse quod illi est quidquid aliud de illo ad illum dicitur, ma tutto questo secondo Agostino, non si puo in alcun modo affermare di Dio. Dunque Manifestum est Deum abusive substantiam vocari, ut nomine usitatiore intelli– gatur essentia, quod vere ac proprie dicitur; ita ut fartasse solum Deum dici oporteat essentiam. Est enim vere solus, quia incommu- 12 AUGUST., De Trinit., III 9, 16. 13 AUGUST., De Trinit., III 11. 14 AuGUST., De Trinit., III 10, 21. 15 AUGUST., De Trinit. , IV 1, 2. 16 AUGUST., De Trinit., XV .3, 5.
Made with FlippingBook
RkJQdWJsaXNoZXIy NzY4MjI=