66 J.-G. Rivolin à l'octroi aux usuriers de la liberté de tester. Celle-ci leur permettait, en effet, de constituer des patrimoines fonciers transmissibles, faculté sans laquelle le contrat de vente à rachat perdait beaucoup de son intérêt pour le prêteur qui se portait acheteur. La vente à rachat fait l'objet d'un long paragraphe de la charte octroyée par François de Challant à ses sujets d' Ayas et de Brusson,51 où l'on remarque, mieux que dans les franchises comtales de 1391, le souci de distinguer les usuriers proprement dits - ceux qui «vendent» l'argent - soumis au droit d'échute, des acquéreurs de biens sous clause de rachat, qui, eux, peuvent désormais jouir des fruits des biens acquis dès la stipulation du contrat sans encourir l'accusation d'usure, donc sans subir la mainmorte seigneuriale. Le mécanisme du rachat y est clairement détaillé et le double intérêt que l'acquéreur des biens ven5 1 «Item statuit voluit concessif et dedit praefatus dominus Challandi pro se et quibus supra iamdictis hominibus et habitatoribus dictorum locorum Agacii et Bruchoni et qui in posterum stabunt et habitabunt ibidem heredibusque et quibuscumque successoribus eorundem quoJ si ipsi homines et habitatores praedictorum locorum Agacii et Bruchoni supradictis eorum heredes, et successores aut eorum aliqui eorum vitae tempore denarios aut pecuniam super terris possessionibus et rebus immobilibus concesserint aut debita sibi confiteri fecerint et ipsos dcnarios et pecuniam concessos aut debita sibi confessa sibi dari et solvi promicti fecerint infra certum tempus et precisum terminum sub conventione et pacto quod si ipsi debitores ipsos denarios eis concessos aut debita per eos confessa infra dictum tempus et terminum precise statutum non solverint quod in eo casu ipse possessiones et res immobiles pro ipsis denariis et debitis solvendis obligate ex tune in antea pro eisdem denariis et debitis vendite sint et alienate aut si aliqui de terris possessionibus et rebus immobilibus per eos emptis et acquisitis emendisque et acquirendis reachetum dederint et revendicionem vel retro dacionem facere promiserint vel si quis ante recollectum vel ad novum emerint granum vinum castaneas fenum paleas aut aliquos alios /ruetus futuros emerit aut pecuniam seu denarios bestias aut alias res concesserint pro aliqua quantitate grani vini castanearum aut aliorum fructuum natorum vel nasciturorum. Quod ipse prefatus dominus Challandi ejusque heredes et successores vel ab eo causam habentes suique castellani mistrales manderii aut alii eius nuncii vel officiarii propter ipsos contractus nec propter alios hiis similes per eosdem homines Jactas et faciendos non possint nec debeant ipsos homines locorum predictorum Agacii et Bruczoni et in eisdem lacis in futurum habitaturos vocare appel/are nec dicere eos fore feneratores usurarios nec renoverios nec eos vigore dictorum contractuum et aliorum similium in eorum vita nec in morte molestare perturbare vel ab eis quicquam ipsa occasione petere requirere vel recuperare nec eis nec heredibus eorumdem aliqua eorum bona mobilia vel immobilia occasione impedire vel arrestare nec aliter occupare. Si vero aliqui ipsorum hominorum palam et publice et sub certo pacto et fora ac sub certa pecunie summa pecu- .>iiam et denarios mutuaverit et ad usuram concesserit in eo casu bona mobilia ipsius tali vublice feneratoris et usurarii ipso usurario deffuncto devoluta sint et in solidum excheyta d corrtmissa dicta domino Challandi suisque heredibus et successoribus quibuscumque. » (J. - B. DE TILLIER - M.C. DAvrso, M.A. BENEDETTO, op. cit., pp. 156 et 158-159).
RkJQdWJsaXNoZXIy NzY4MjI=